Een executeur, een B.V. en ruziënde erfgenamen. Wat te doen?

Er kunnen goede redenen zijn om dat in een testament vast te leggen. Bijvoorbeeld: de erflater weet dat zijn of haar erfgenamen onderling ruzie hebben en er niet uitkomen wanneer de erfenis verdeeld moet worden. Of er is een onderneming en de erfgenamen zijn niet in staat om die te leiden. Wanneer een testament meer bevoegdheden geeft aan de executeur heet dat testamentair bewind en wanneer de bewindvoerder ook nog eens mag verdelen heet dat afwikkelingsbewind.

De praktijk leert, dat bij het opmaken van een testament noch de klant, noch de notaris altijd ver vooruit denkt. Soms is er bijvoorbeeld in de verste verte geen sprake van een onderneming, maar tien jaar na opmaak van het testament is die er wel: een bloeiend bedrijf in de vorm van een besloten vennootschap. De erflater is enig aandeelhouder en directeur. In het testament is er een goede vriend als executeur aangewezen, maar zonder extra bevoegdheden. Bij overlijden van deze ondernemer zijn enkele broers en zussen erfgenamen.

Helaas zijn die verre van eensgezind. Zij maken ruzie over van alles, ook over de leiding van de onderneming.

De vriend in dit voorbeeld is echter zelf ook ondernemer en tast door. Alle aandelen van de B.V. vallen in de nalatenschap. Die moet de executeur beheren. En dat betekent voor deze goede vriend van de erflater: ook een directeur benoemen in het belang van de onderneming, ook als een of meer erfgenamen het daar niet mee eens zijn. Dat is het geval en de tegenstanders leggen de zaak voor aan de rechter.

Het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden waar een soortgelijk geschil terecht kwam, steunde uiteindelijk de executeur. Ondanks het feit dat het testament geen extra bevoegdheden bevatte, mocht de executeur de directeur benoemen. Dat viel in dit concrete geval binnen het begrip beheer.

Er is niet veel fantasie voor nodig om ook bij andere type geschillen tussen erfgenamen dit ruime begrip van beheer toe te passen. Daarbij zal het wel uitmaken of de executeur zelf ook erfgenaam is. In dat geval heeft hij of zij snel te maken met de verdenking dat de eigen belangen voorop staan.

Wie echter buiten de kring van erfgenamen staat en door een goede vriendin of vriend is gevraagd om als executeur op te treden, zal dus bij ruzies die een goed beheer blokkeren zich kunnen beroepen op de rechter.